غدیر یک مسئله تاریخیِ صِرف نیست، بلکه یک رکن مهم هدایت دینی است. غدیر، برنامه‌ای الهی برای استمرار آیین نبوی است که رمز جاودانگی دین اسلام در آن نهفته است. غدیر؛ مظهر حقیقتی است خاموش ناشدنی؛ و خدا به پیامبرش هم اجازه نداد آن را در خودش خاموش کند و نهیبِ:

«یا ایَّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما اُنْزِلَ اِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَه»، سینة او را شکافت و او را به آشکار نمودن واداشت و او گفت آنچه گفت و کرد آنچه را کرد.

همه می‌دانیم که جانشینی رسول خدا، نقطه اصلی اختلاف بین شیعه و سنی است، که این امر در بیعت گرفتن پیامبر از همگان بر اعتقاد به مسئله جانشینی امیرمؤمنان، در غدیر اتفاق افتاده است. بیعتی که سه روز به طول انجامید تا این که پیامبر (ص) از همه حاضرین در غدیر بر این مسئله پیمان گرفت. در آنجا علی ابن ابی طالب (ع) به عنوان امیرمؤمنان از جانب خداوند ـ نه از سوی پیامبر ـ به جانشینی رسول خاتم و به پیشوایی امت اسلام منصوب گشت تا همه، همان طور که از پیامبر اطاعت می‌کردند، از او اطاعت کنند و در برابر اوامر و نواهی او تخلف نورزند. آری، خداوند در آیاتی از کتاب مقدس خویش، دستور نصب علی را به پیامبر در واقعه غدیر، این گونه بیان می‌دارد که اهمیت آن را بیش از پیش نشان می‌دهد.

آنجا (سوره مائده آیه 67) می‌فرماید:

(یا أیُّهَا الرَّسوُلُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ ..)

(ای رسول! آن چه را (نصب حضرت علی به جانشینی خود) که از سوی پروردگارت بر تو نازل شده (به مردم) ابلاغ کن ..)

همچنین غدیر، اساسِ عقیده بر ولایت امیرمؤمنان و فرزندان معصوم او به عنوان جانشینان پیامبر و نیز خلفای خداوند بر روی زمین است که در قرآن کریم از عظمت ویژ‌ه‌ای برخوردار است. خدای متعال در قرآن، اهمیت این واقعه را چنان بیان می‌دارد که هر مسلمانی را به شگفتی وامی‌دارد. خداوند در کلام خویش، خطاب به پیامبر گرامی اسلام می‌فرماید: که اگر ولایت امیرالمؤمنین را اعلام نکند، همانند این است که زحمات طاقت‌فرسای خود را در جهت انجام رسالت بر باد داده و نبوت خویش را به پایان نبُرده است! و البته، خداوند او را از شرّ کسانی که با این امر مخالف هستند و نمی‌خواهند که علی جانشین پیامبر گردد، محافظت خواهد کرد. آنجا (سوره مائده آیه 67 ) که می‌فرماید:

(.. وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النّاسِ..)

(.. و اگر (اعلام جانشینی علی را) انجام ندهی، پس رسالت او را به انجام نرسانده‌ای و خداوند تو را از مردم حفظ می‌کند ..)

از طرفی یکی دیگر از اموری که اهمیت غدیر را به حقیقت جلوه‌گر ساخته و موجب شده تا این واقعه هرگز از اذهان مؤمنین و معتقدین به پیغمبر اکرم خارج نشود، بیانات خود پیغمبر چه در خود غدیر و چه بعد از آن می‌باشد و نیز آنجا که پیامبر به امیرالمؤمنین وصیت می‌کند که این روز را عید بگیرد. (عوالم ج 3 ص 211) و دستور پیامبر بر این که: حاضران در آن روز، باید پیام غدیر را به غایبان برسانند و نیز آن که، آن روز را بزرگترین عید امّت اسلام قرار دادند و فرمودند:

(أفْضَلُ أعْیادِ أُمَّتی الْغَدیر) عوالم ج 3 ص 208

(بزرگترین عید امّت من، عید غدیر است.)

غدیر، منزلگاهی است برای تکامل آیینی که پیامبر خدا آن را از غار حرا آغاز کرد و در کنار برکه آسمانی این سرزمین، به اوج خویش رساند و خداوند نیز نعمت جاودانه خویش، یعنی اسلام را که تا آن هنگام به وسیله پیامبر به مردم رسانده بود در این واقعه کامل کرده و پرچم پیروز آن را به علی می‌سپارد تا دین را به او کامل کند و بدین ترتیب جانشین پیامبر در تمام امورات دین و دنیای مردم شود و حاکم بر آنها شده، زمام امور را در دست گیرد.

آری! و به راستی همان گونه که پیامبر را خداوند انتخاب می‌کند تا اسلام را از جانب او بیاورد، بر خداوند است که جانشین پیامبر را نیز خود انتخاب نماید تا آیینش را تکامل و استمرار بخشد و اگر این گونه نباشد اسلام فقط برای دوران حضور پیامبر خوب است و بس؛ و دیگر شرط جاودانگی اسلام از بین خواهد رفت. از این رو است که خداوند دین، بدون ولایتِ جانشین پیامبر را ناقص معرفی می‌کند و در کتاب جاودانه خویش از این حقیقت پرده برمی‌دارد. در آنجا (سوره مائده آیه 3) که می‌فرماید:

(ألْیَوْمْ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دینَکُمْ وَ أتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتی وَ رَضیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دینًا ..)

(امروز (روز غدیر) دینتان را برایتان کامل کردم و نعمتم رابر شما تمام کردم و راضی شدم که دین شما اسلام باشد.)

مهمترین نقطه اختلاف بین مذاهب شیعه و سنی، جانشینی پیامبر اکرم است و غدیر از آن رو مهم است، چون می‌تواند اختلاف بین شیعه و سنی را جدای از هر گونه تعصب و کینه از بین بِبَرد و امت یکپارچه اسلامی را هویدا کند. زیرا غدیر و جانشینی امیرمؤمنان واقعه‌ای نیست که فقط شیعیان آن را بیان کرده باشند، بلکه بسیاری از علمای اهل تسنن آن را پذیرفته و بیان کرده‌اند به خصوص، خطبه رسول خدا و حدیث معروف ایشان را که فرمودند:

(ألَسْتُ أوْلی بِکُمْ مِنْ أنْفُسِکُمْ؟ .. فَمَنْ کُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلیٌّ مَوْلاهُ، أَللّهُمَّ والِ مَنْ والاهُ وَ عادِ مَنْ عاداهُ ..)

(آیا من اولی‌ از خودتان نسبت به خودتان نیستم؟ ... پس هرکس که من مولای اویم علی مولای او است. خدایا! هر کس که او را دوست دارد دوست بدار و هر که را که با او دشمن است دشمن بدار.)

حدیث مذکور، جزو احادیث متواتر و بلکه فراتر از آن است زیرا از بیش از 110 صحابی و 85 تابعی نقل شده است از این رو است که دانشمند مشهور سنی ضیاءُ الدین مُقْبِلی (م 1108) می‌گوید: (اگر بنا باشد حدیث غدیر را (با این همه مدارک) محرز و مسلّم ندانیم، باید قبول کنیم که هیچ واقعه‌ای در دین اسلام قابل اثبات نیست.) (الغدیر ج 1 ص 70) و یا این که شمس الدین جَزَری (م 739)، منکِران حدیث غدیر را بی‌اطلاع قلمداد می‌کند. (أسْنیَ الْمَطالب ص 48) و به راستی که اگر همه مسلمانان بر این مسئله اتفاق می‌کردند و به حبل متین در غدیر به عنوان (حبل الله) چنگ می‌زدند این همه اختلافات که اکنون در میان ایشان رایج است وجود نداشت.

چگونه، حقیقتی کهنه گردد در حالی که پیوسته به قرآن دعوت می‌کند، و قرآن نیز با آیات زیبای خود، آن را برای همیشه زنده نگاه می‌دارد. مگر پیام غدیر چیزی جز سیمای قرآن و استمرار سنت پیغمبر است که پیوسته و در هر عصری به جانشین پیامبر و حجت خدا اشاره می کند. غدیر، هیچگاه در زوایای تاریکِ تاریخ گم نخواهد شد، زیرا همیشه در کنار خود، علمداری دارد که از او محافظت می‌کند و آن هیچ کس نیست جز امام معصوم از جانب خدا. اما غدیر موعودی نیز دارد که تا زمانی که برپا است به او برپا است و به او هم وعده می‌دهد. آری، مهدی (عج)، موعود، منتظَر و پرچمدار اکنون غدیر است و همه می‌دانند پیام غدیر را درباره او:

(ألا إِنَّهُ قَدْ بَشَّرَ بِهِ مَنْ سَلَفَ مِنَ الْقُروُنِ بَیْنَ یَدَیْهِ، ألا إِنَّهُ الْباقی حُجَّهً وَ لا حُجَّهَ بَعْدَهُ وَ لا حَقَّ إِلّا مَعَهُ وَ لا نوُرَ إِلّا عِنْدَهُ)

(او است که پیشینیان به او بشارت داده‌اند، او است که به عنوان حجت باقی می‌ماند، و بعد از او حجتی نیست. هیچ حقی نیست مگر همراه او، و هیچ نوری نیست مگر نزد او.) (از خطبه پیامبر (ص) در روز غدیر – کتاب اسرار غدیر ص 127)